Sesja mediacyjna rozkręca się na dobre

Każda ze stron przedstawiła swoją wersję stanu rzeczy, wszystko jest spisane na tablicy. I co dalej? Należy upewnić się, że strony rozumieją swoje odmienne stanowiska. Nie muszą na nic się zgadzać, jedynie upewnić się, że rozumieją. I tutaj tkwi haczyk, pewien spryt mediatora. Przeważająca część nieporozumień bierze się z tego, że strony nie rozumieją swojej perspektywy. Bywa, że samo jej poznanie przybliża do osiągnięcia konsensusu.

Jeśli czujemy potrzebę, możemy pomóc stronom doprecyzować znaczenie każdego z wątku na tablicy, czy też tego, kto i co miał na myśli.

Zapamiętaj! Nie jesteśmy w stanie przewidzieć, jak potoczy się rozmowa, ale nawiązujemy do wspomnianych schematów. 

Jest nim to, że z pewnością mamy do czynienia ze złożoną sytuacją, co widać na tablicy, przy pomocy której rozpisaliśmy istotne wątki związane z konfliktem. Notatki można wykorzystać jako strukturę do tego, aby krok po kroku przebrnąć przez wszystko, co mamy wypisane. Po kolei i bez pośpiechu. Ułatwi nam to trzymanie wszystkiego w ryzach, do momentu, kiedy do gry wkroczą emocje, które prędzej czy później są nieuniknione. 

Emocje możemy przyjąć za pewnik i to trzeci już z kolei schemat, na który czekamy. Zapoznaj się z metodą porozumienia bez przemocy, czyli z angielskiego „Nonviolent Communication” Marshalla Rosenberga.

Warto tu zaznaczyć, że za emocjami, jakie się pojawiają w trakcie rozmowy, stoją niezaspokojone potrzeby. Tym samym niedostrzegalne wcześniej motywy, którym warto poświęcić uwagę i pomóc stronom dowiedzieć się o nich więcej. Rozmowa o emocjach to kontynuacja procesu uświadamiającego stronom, skąd wzięła się sytuacja, w jakiej obecnie się znajdują. 

Największym ryzykiem, kiedy rozmowa toczy się dookoła emocji, jest to, że wymknie się ona spod kontroli, dlatego trzeba bardzo na to uważać. W praktyce mediator musi być wyczulony na to, aby wyhamować oceny, pretensje i żale, a skoncentrować uwagę stron na zrozumieniu trudnych emocji. W dużym skrócie zależy nam na tym, aby zgłębić te emocje, a tym samym kryjące się za nimi potrzeby.

Jakie potrzeby kryją się za emocjami? Co komunikuje zraniona osoba? Jak opisuje swoje emocje czy przedstawia, to co czuje? Z dużym prawdopodobieństwem możemy założyć, że strony uczestniczące w mediacjach nie będą potrafiły zgłębić tychże emocji bez pomocy mediatora, dlatego jego rola w trakcie takiej rozmowy jest kluczowa. Mediator ma za zadanie wyjaśnić stronom znaczenie nie tylko okoliczności faktycznych, ale również pomóc w ustaleniu własnych potrzeb, przy jednoczesnym deeskalowaniu napięcia pomiędzy stronami. W praktyce dokonuje się tego znowu poprzez pytania pogłębiające, a także poprzez ocenę, interpretację tego, co się dzieje w trakcie rozmowy. Każdorazowo sprawdzając, czy strony zgadzają się z perspektywą obiektywnego mediatora.

Trzymanie emocji na wodzy, to nic innego jak umiejętność obserwacji i oceny ludzkich charakterów, tak aby powstrzymać strony przed przekroczeniem linii, po której nie ma odwrotu. 

Czasami może się wydawać, że strony jakoś się dogadają bez naszego udziału, tyle że to dość ryzykowna i nie najlepsza strategia. W niektórych przypadkach, kiedy emocje biorą górę, to warto odczekać, odłożyć spór nawet na parę godzin czy dni, ale to nie oznacza jednocześnie, że chowanie głowy w piasek komukolwiek pomoże.

Lider powinien interweniować w każdym przypadku, kiedy dochodzi do konfliktu, nawet jeśli iskrzy w kontrolowanych warunkach. Czyli również wtedy, kiedy konflikt sam w sobie jest niezbędny i nie jest jeszcze szkodliwy dla otoczenia. Lider powinien być w stanie stanąć na wysokości zadania i udzielać wsparcia.

W przypadkach, gdy konflikt wybucha i staje się toksyczny, co może wydarzyć się w każdej chwili w komunikacji interpersonalnej i we współpracy z innymi ludźmi, to lider musi interweniować. W komunikacji to nie ogień jest niebezpieczny, a to jak posługują się nim ludzie, a więc dopóki trzymamy się zasad prowadzenia rzeczowej dyskusji, to nie powinno się stać nic złego. Nie jesteśmy w stanie ujarzmić przyczyn konfliktów za każdym razem, ale jesteśmy w stanie zapanować nad tym, jak się on rozprzestrzenia. Z toksycznym konfliktem mamy do czynienia, kiedy jedna ze stron konfliktu poprzez swoje działania, zachowania czy komunikaty doprowadziła do jego eskalacji. Punktem granicznym, kiedy konflikt staje się toksyczny, będzie sytuacja, kiedy którakolwiek ze stron czuje, że dzieje się coś niedobrego, szkodliwego dla wzajemnych relacji, co przyczyniło się do znaczącego wzrostu napięcia. Jeśli strony tracą poczucie, że są traktowane fair w dyskusji albo że nie są w stanie ze sobą rozmawiać bez emocji, to wtedy do akcji wkracza lider-strażak.